Σε ολόκληρη την Ευρώπη αναγνωρίζεται ευρέως ότι η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση αποτελεί βασικό στοιχείο των συστημάτων διά βίου μάθησης. Τέτοια συστήματα εξοπλίζουν τους πολίτες με γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που απαιτούνται σε συγκεκριμένα επαγγέλματα και στην αγορά εργασίας. Εκτός από την ενίσχυση της προσωπικής ανάπτυξης, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση («ΕΕΚ») είναι σημαντική για τις επιδόσεις των επιχειρήσεων, την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία. Οι καλά ανεπτυγμένες δομές και δίκτυα παρόχων ΕΕΚ, κοινωνικοί εταίροι, όπως εργοδότες και συνδικάτα, συμμετέχουν σε εποικοδομητικό διάλογο για την:
- Προώθηση της εργασιακής μάθησης σε όλες τις μορφές της με ιδιαίτερη προσοχή στη μαθητεία.
- Συμμετοχή κοινωνικών εταίρων, εταιρειών, επιμελητηρίων και παρόχων ΕΕΚ, καθώς και ενθάρρυνση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας.
- Βελτίωση της πρόσβασης στην ΕΕΚ και σε προσόντα για όλους, μέσω πιο ευέλικτων και διαπερατών συστημάτων.
- Ενίσχυση των βασικών ικανοτήτων στα προγράμματα σπουδών ΕΕΚ και παροχή πιο αποτελεσματικών ευκαιριών.
- Εισαγωγή συστηματικών προσεγγίσεων και ευκαιριών για αρχική και συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη.
Για να επιτύχουμε το φιλόδοξο σχέδιο για αριστεία και το κοινό όραμα για μια κουλτούρα ποιότητας, απαιτείται ενεργή συμμετοχή σε αυτές τις δομές. Ειδικά, καθώς υπάρχει μια αυξανόμενη μετάβαση από ένα σύστημα που σχετίζεται με την προσφορά, σε ένα άλλο σύστημα που κινείται προς δομές που σχετίζονται με τη ζήτηση. Ουσιαστικά, υπάρχει ανάγκη βελτίωσης της ανταπόκρισης και της συνάφειας της ΕΕΚ με τις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις στην αγορά εργασίας. Ένα κοινό όραμα για μια κουλτούρα ποιότητας, ειδικά σχετιζόμενη με την ΕΕΚ βάσει αποδεικτικών στοιχείων, μπορεί να απαιτήσει μια αλλαγή κουλτούρας. Μια τέτοια ποιοτική αλλαγή κουλτούρας απαιτεί καλά αναπτυγμένες δομές και δίκτυα για την ενίσχυση της ποσοτικής και ποιοτικής συλλογής δεδομένων και της ικανότητας χρήσης δεδομένων. Ουσιαστικά, υπάρχει ανάγκη για νέες μορφές λογοδοσίας και μηχανισμών διασφάλισης ποιότητας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί χρησιμοποιώντας τους δείκτες EQAVET 5 και 6. Για παράδειγμα:
EQAVET Δείκτης 5: το ποσοστό τοποθέτησης σε προγράμματα ΕΕΚ
- Ποσοστό των αποφοίτων προγραμμάτων ΕΕΚ, που τοποθετούνται είτε στην αγορά εργασίας, είτε στην περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση (ή στο πανεπιστήμιο ή σε άλλους προορισμούς) εντός 12-36 μηνών μετά το τέλος του προγράμματος.
- Ποσοστό των αποφοίτων προγραμμάτων ΕΕΚ που απασχολούνται ένα χρόνο μετά το τέλος της εκπαίδευσης.
EQAVET Δείκτης 6: αξιοποίηση των αποκτηθέντων δεξιοτήτων στο χώρο εργασίας
- Ποσοστό των αποφοίτων προγραμμάτων ΕΕΚ που εργάζονται σε σχετικά επαγγέλματα.
- Ποσοστό υπαλλήλων ενός δεδομένου τομέα οι οποίοι, εντός περιόδου 12-36 μηνών από την ολοκλήρωση της ΕΕΚ, θεωρούν ότι η εκπαίδευσή τους σχετίζεται με την τρέχουσα εργασία τους.
- Ποσοστό των εργοδοτών ενός δεδομένου τομέα που είναι ικανοποιημένοι με τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα.
Λοιπόν, τι εννοούμε με τη λέξη «δομές»; Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι τομεακές συμμαχίες δεξιοτήτων (έργα Erasmus + Key Action 2) στοχεύουν στην αντιμετώπιση των κενών δεξιοτήτων, όσον αφορά ένα ή περισσότερα επαγγελματικά προφίλ, σε έναν συγκεκριμένο τομέα. Αυτές τείνουν να είναι χρονικά δεσμευμένες, παρέχοντας ένα έργο «σταθερού όρου» που έχει ως στόχο μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες δομές, σε μεμονωμένες χώρες της ΕΕ, μπορούμε να αναφέρουμε τομεακές δεξιότητες και βιομηχανικές εταιρικές σχέσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στις Κάτω Χώρες, οι απόφοιτοι της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης για το εμπόριο και τη βιομηχανία υποχρεούνται να εκτελέσουν εργασία στον τομέα της Τραπεζικής Μικρών Επιχειρήσεων (SBB) για να ολοκληρώσουν την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτισή τους.
Για να διασφαλιστεί ότι αυτές οι δομές έχουν αντίκτυπο, υπάρχει συχνά ανάγκη αλλαγής της κουλτούρας. Η αλλαγή της κουλτούρας απαιτεί την αλλαγή βαθιά ενσωματωμένων προτύπων και κοινών αξιών που αναπτύσσονται για μια χρονική περίοδο. Μια τέτοια νέας κουλτούρας θεωρείται ως μια διαδικασία συν-δημιουργίας και εφαρμογής νέων νοημάτων σε καταστάσεις. Αυτή η διαδικασία μπορεί να επιτευχθεί εφαρμόζοντας έναν κύκλο συλλογικής μάθησης για την πραγματοποίηση της προβλεπόμενης αλλαγής και της κοινής κατανόησης. Ένα χρήσιμο παράδειγμα φιλοδοξίας για αριστεία και κοινού οράματος είναι η έκθεση Kitchen Talent του Ηνωμένου Βασιλείου (Skills and Opportunity, Education, Employment and Social Mobility).